Ngay từ trước khi World Cup 2022 khởi tranh, Hiệp hội cầu thủ chuyên nghiệp FIFPRO đã cảnh báo tác động của một mùa giải cường độ cao kéo dài liên tục lên những cầu thủ là không thể xem nhẹ. Người ta nói nhiều về thể lực, thứ dễ nhìn ra. Nhưng có nhiều vấn đề khác, thứ mà đến chính những cầu thủ còn không biết đến sự tồn tại của nó.

Ngoại hạng Anh đóng góp 133 cầu thủ cho đại hội ở Trung Đông và nhiều người trong số đó lọt tới trận đấu cuối cùng. Và chỉ 8 ngày sau trận chung kết, vòng 17 Ngoại hạng Anh trở lại đúng dịp Boxing Day.

“Bạn nghe nhiều những cụm từ thông dụng như mệt mỏi sau World Cup, chếnh choáng sau World Cup nhưng thực ra não trạng cầu thủ bị ảnh hưởng một khía cạnh tác động tới thể chất”, Mark Bowden, chuyên gia tâm lý thể thao khẳng định.

“Hãy lấy Bukayo Saka của tuyển Anh làm ví dụ và thực tế thì chuyện này xảy ra với tất cả mọi người. Hãy nghĩ tới trận đấu gần nhất của cậu ấy. Saka đã tập luyện miệt mài với giải thưởng nều giành chiến thắng là vé dự bán kết World Cup.

Khi chúng ta có một mục tiêu lớn lao như vậy, não bộ sản sinh ra một chất gọi là dopamine. Thứ này thúc đẩy quyết tâm tự nhiên hơn, tập trung hơn vào trận đấu, đồng thời tối đa hóa màn thể hiện trên sân. Và khi cơ thể hưng phấn, chúng ta cũng tăng testosterone lên, khiến cho bản thân tự tin, tràn trề năng lượng và sức mạnh.

Giờ hãy nhìn trận đấu sắp tới mà Saka tham gia. Bạn có thể nói Arsenal đang trên đường đua vô địch Premier League. Nhưng đó là con đường dài và cái đích còn lâu mới tới. Họ sẽ không thể vô địch nếu thắng West Ham, cũng như thắng cả 5 trận tiếp theo.

Và đó là vấn đề. Kể cả Saka và những cầu thủ vừa tham dự World Cup khác có chuyên nghiệp thế nào, họ cũng tự nhận định việc giành 3 điểm trong trận đấu tới khác xa trải nghiệm ở Qatar. Một cách tự nhiên, não bộ và cơ thể giảm lượng dopamine và testosterone xuống, khiến cho sự tập trung cũng tỷ lệ thuận, ảnh hưởng trực tiếp tới phong độ trên sân. 

Sức mạnh, sự quyết tâm, tự tin biến mất. Các cầu thủ sẽ thắc mắc: “Tôi vẫn cố gắng, chỉ là mọi thứ không hiệu quả”. Họ sẽ trải nghiệm thứ gọi là lực bất tòng tâm. Họ đương nhiên không có lỗi, thậm chí chẳng biết tới sự tồn tại của nó”.

Đương nhiên là tùy từng cầu thủ mà mức độ ảnh hưởng của nó khác nhau. Trước World Cup 2022, cũng có nhiều giải đấu diễn ra giữa mùa giải ở Ngoại hạng Anh. AFCON 2022 là một ví dụ điển hình.

Vào giữa tháng 1 năm nay, Sadio Mane cùng ĐT Senegal vô địch châu Phi. Anh trở lại Liverpool và tiếp tục chơi rực sáng, thậm chí hơn hẳn màn thể hiện trong giai đoạn lượt đi của mùa giải.

Nhưng Salah – ngôi sao cùng Ai Cập thất bại trước Senegal ở chung kết, lại xuống phong độ thảm hại, thể hiện qua những thông số dưới đây. 

Các nghiên cứu chỉ ra với độ tập trung mà cầu thủ dồn vào một giải đấu lớn diễn ra khoảng 1 tháng, họ cần vài tháng sau mới hồi phục được. Nếu World Cup thông thường diễn ra vào mùa hè, các cầu thủ còn có cả mùa hè đó để nghỉ ngơi, đồng thời sự háo hức của mùa giải mới cũng khiến tâm trạng họ tốt lên.

Thời tiết cũng là một khía cạnh đáng bàn. Các cầu thủ vừa thi đấu giữa trời nắng ở Qatar và giờ phải đối mặt với mưa, tuyết và giá rét ở nước Anh.

Và nếu bạn nghĩ World Cup chỉ có tác dụng tiêu cực tới các cầu thủ tham gia thì nhầm to rồi. Những người ở nhà và chỉ tập chay thời gian qua cũng là “nạn nhân”. Họ đánh mất nhịp sinh học của mình, phải cố gắng duy trì thể chất khi mà tinh thần không theo kịp. Pep Guardiola thậm chí nói những cầu thủ vừa dự World Cup sẽ còn có phong độ cao hơn những người ở nhà. Vậy nên, loạt trận vào tối nay sẽ rất thú vị và hứa hẹn sẽ có nhiều bất ngờ.