“Chúng tôi đã không giành chiến thắng đủ trong các pha tranh chấp. Họ thắng ở các pha tranh chấp và đột nhiên chúng tôi hoàn toàn mở toang cánh cổng tấn công cho họ. Tôi không biết bằng cách nào điều đó lại xảy ra”, HLV Jurgen Klopp chua chát thừa nhận sau trận thua của Liverpool trước Brighton đêm qua (14/1).

Tính đến thời điểm này ở mùa 2022/23, Liverpool đã phải vào lưới nhặt bóng 22 lần tại Ngoại hạng Anh – con số ngang bằng với thành tích của họ ở cả mùa 2018/19. HLV huyền thoại Sir Alex Ferguson từng nói: “Tấn công giúp bạn thắng các trận đấu, nhưng phòng ngự giúp bạn vô địch giải đấu”. Hàng thủ thực tế từng là điểm tựa vững chắc của Liverpool, song giờ đây, các đối thủ đã không còn e sợ điều đó. Điều kỳ lạ là sự sa sút ở khâu phòng ngự của The Reds xảy ra với những gương mặt quen thuộc. Đôi khi tình trạng bất ổn chung của toàn đội đã ảnh hưởng đến các cá nhân. Sai lầm của thủ thành Alisson Becker trước Wolves là một ví dụ.

Dù vậy, những sai lầm đơn lẻ dường như không phải nguyên nhân chính dẫn đến các màn trình diễn tệ hai của Liverpool. Chấn thương dây chằng vào năm 2020 có thể ảnh hưởng một chút đến tốc độ của Virgil van Dijk, song về mặt kỹ thuật, trung vệ người Hà Lan có lẽ vẫn là hậu vệ xuất sắc nhất thế giới. Điều tương tự cũng có thể xảy ra với Joel Matip, người đã chơi dưới kỳ vọng không đáng kể. Joe Gomez thi đấu trồi sụt, nhưng vị trí của anh tại Liverpool thậm chí đã được thay thế bởi một cái tên xuất sắc hơn nhiều, đó là Ibrahima Konate. Nếu tuyển thủ Pháp sung sức cả mùa, Liverpool có thể sẽ khá hơn. Tuy nhiên, như đã thấy trong những tuần gần đây, đội chủ sân Anfield vẫn đang đang đối mặt với những vấn đề giống như khi Konate vắng mặt.

Không dễ để tìm ra một đáp án cụ thể nào cho sự đi xuống nhanh chóng của Liverpool. Hàng tiền vệ lớn tuổi, hàng công không pressing mạnh mẽ như đã từng và sự thay đổi trong phong cách chơi đều đã góp phần vào phong độ tồi tệ của thầy trò Klopp. Hồi tháng 10 năm ngoái, chiến lược gia người Đức đã thử nghiệm sơ đồ 4-4-2 và 4-2-3-1 nhằm tăng cường sự vững chãi cho hàng thủ. Điều đó đồng nghĩa khi Liverpool kiểm soát bóng, một trong hai hậu vệ cánh sẽ phải sát cánh bên cạnh cặp đôi trung vệ gia tăng quân số nhằm ứng phó với các tình huống phản công của đối thủ tốt hơn.

Hai chiến thắng 1-0 trước Man City và West Ham đã mang đến nhiều tín hiệu lạc quan cho Liverpool, song những màn trình diễn thảm họa trước Nottingham Forest cùng Leeds đã chứng minh vấn đề của The Reds không thể được khắc phục trong một sớm một chiều. Dù vậy, có một điều chắc chắn: Liverpool thắng với tư cách là một tập thể và thua cũng vậy. Họ sở hữu những cầu thủ nổi bật như Mo Salah và Trent Alexander-Arnold, nhưng nếu không có dàn “diễn viên phụ” gắn kết và tài năng, phong độ của họ sẽ không thể phát huy. Đó là lý do tại sao cuộc khủng hoảng ở hàng thủ của Liverpool liên quan đến toàn đội, thay vì chỉ ở hàng thủ và hàng tiền vệ, như Klopp thường nhắc tái nhắc hồi. 

“Phòng ngự bắt đầu bằng tấn công”. Đây là điều Liverpool từng làm cực tốt dưới thời Klopp. Mùa trước, họ là đội số 1 trong khâu giành lại quyền kiểm soát bóng ở 1/3 cuối sân đối phương tại Premier League. Nhưng mùa này, The Reds tụt xuống vị trí thứ 11 trong danh sách. Dĩ nhiên, khả năng dâng cao và bó hẹp không gian của hàng tiền vệ và hàng thủ là điều cần thiết để tạo ra một cấu trúc pressing thành công, nhưng mọi chuyện bắt đầu với bộ ba tiền đạo. Sadio Mane từng là một mắt xích cực kỳ quan trọng trong hệ thống chiến thuật của Liverpool, bởi anh hiểu rõ lối chơi của đội bóng. Mùa trước, Mane đã thế chỗ Roberto Firmino đảm nhận vai trò trung phong. Ngôi sao người Senegal là cầu thủ giành lại bóng nhiều hơn bất kỳ cầu thủ nào khác trên hàng công của Liverpool, nên việc anh rời Anfield đã gây ra một tác động ghê gớm.

Thêm một vấn đề nữa nằm ở cách vận hành lối chơi của Liverpool. Trong quá khứ, Gini Wijnaldum là người thường bọc lót cho Andy Robertson mỗi khi hậu vệ cánh trái này dâng cao. Ở cánh đối diện, Jordan Henderson hoặc Naby Keita sẽ bọc lót cho Alexander-Arnold. Ở hình bên trên, diễn ra trong chiến thắng 2-0 của Liverpool trước Man United năm 2020, chúng ta có thể thấy Alex Oxlade-Chamberlain chú ý đến tiền vệ phòng ngự (Henderson) của đội nhà như thế nào. Khi Henderson dâng cao, Oxlade-Chamberlain sẽ chủ động lùi về lấp vào khoảng trống nhằm tránh đối phương khai thác, tạo ra các pha phản công nhanh.

Việc thay đổi phong cách cộng thêm hàng tiền vệ luống tuổi đồng nghĩa Liverpool giờ không thể lùi về nhanh như họ đã từng, khiến hàng thủ bị khai thác và thường xuyên quá tải. Ở trận gặp Wolves gần đây, Liverpool liên tục để cho Adama Traore nhận bóng và mặc sức phô diễn tại biên phải. Ở ví dụ này, chúng ta có thể thấy Thiago và Fabinho đã ở xa vị trí phòng ngự lý tưởng như thế nào. Câu chuyện này xảy ra rất nhiều lần, khai thác khoảng trống giữa Konate và Robertson. Rõ ràng, Liverpool cần một cuộc đại phẫu sau một chu kỳ thành công vang dội dưới thời Klopp. Để làm được điều đó, The Reds cần thêm thời gian.