Kể từ khi Premier League trở thành thư viện của các triết lý chiến thuật, nhiều đội bóng và các thời đại thành công đã được ghi nhớ qua lăng kính bản sắc tập thể đó. Ngay cả với những nhà vô địch toàn diện, thường có một khía cạnh trong phong cách chơi của họ được coi là yếu tố quyết định, cho dù đó là lối chơi phản phản công của Jurgen Klopp hay lối chơi định hướng vị trí của Pep Guardiola.

Vì Arteta từng là trợ lý của Guardiola tại Man City, nên việc liên tưởng đến phong cách cầm bóng của Guardiola là điều đương nhiên. Sự tương đồng là rõ ràng, nhưng cũng có lập luận cho rằng đặc điểm nổi bật nhất của Arsenal-của-Arteta thực ra là cách họ bố trí không bóng.

Đối với các cầu thủ kỹ thuật, yêu cầu về sự vững chắc trong phòng ngự là điều quan trọng nhất trong mùa giải này. Sau gần 2/3 chặng đường của lịch trình 38 vòng đấu, kết quả đáng nhớ nhất của họ đến từ khả năng tổ chức và khả năng ngăn chặn gần như hoàn toàn mọi mối đe dọa từ đối thủ.

Việc cố gắng vượt qua Arsenal không chỉ giống như nỗ lực cắt đá hoa cương, cho dù họ không phải là đội kiểm soát bóng hiệu quả nhất Premier League mùa này. Các số liệu thống kê thậm chí còn khẳng định rằng, đây Pháo thủ còn không phải là đội kiểm soát bóng hiệu quả nhất châu Âu.

Arsenal chỉ để thủng lưới 22 bàn sau 23 trận ở Premier League, và số bàn thắng dự kiến (không tính phạt đền) của họ (xG) chỉ là 0,7. Chỉ Inter Milan và Bayern Munich có thể làm tốt hơn Pháo thủ ở 5 giải hàng đầu châu Âu. Chủ nhật tuần trước, Arsenal đã phong tỏa Liverpool tốt đến mức The Kop chỉ có xG là 0,41, chỉ một tháng sau khi đoàn quân của Jurgen Klopp lập kỷ lục Premier League với xG 7,27 trong chiến thắng 4-2 trước Newcastle.

Phần lớn thời gian cầm bóng của Liverpool trong trận thua Arsenal 1-3 đều đến từ phần sân nhà của họ. The Kop đã bối rối trước sức ép của Arsenal từ rất sớm, và sau đó nhận thấy sơ đồ 4-4-2 của họ không thể xuyên thủng phòng tuyến của đối thủ trong phần lớn thời gian của trận đấu, trừ 10 phút ngay sau hiệp một. Chưa hết, ở 5 trận đấu mà Man City có tổng xG thấp nhất trong 288 trận đấu của Guardiola ở Premier League, thì có 2 trận diễn ra trước Arsenal.

Khi truy tìm những ảnh hưởng lên kế hoạch chi tiết của Arteta, người ta rất dễ nhìn vào 3,5 năm làm việc của anh dưới sự quyền của Guardiola tại City. Có lẽ, nhiều người đã bỏ qua tầm quan trọng của 6 năm khoác áo Everton dưới thời David Moyes (2005 đến 2011), khoảng thời gian cựu tiền vệ này làm quen với bóng đá Anh với tư cách là một cầu thủ.

Không thể nói phương pháp hay hệ tư tưởng của họ giống nhau nhưng HLV Moyes của West Ham, người mà Arteta sẽ đối đầu vào Chủ nhật, vẫn được biết đến với sự thực tế. Ông coi sự vững chắc trong phòng ngự là nền tảng cơ bản trong kế hoạch thi đấu của mình.

Tuy nhiên, cách tiếp cận theo từng trận đấu cụ thể của HLV người Scotland lại bị chỉ trích là trong khi tìm cách vô hiệu hóa các mối đe dọa từ đối thủ, ông có thể làm suy yếu sức mạnh vốn có của đội mình. Ông đã cho đám cầu thủ Everton, trong đó có Arteta, những bài tập dai dẳng để hoàn thiện khả năng tổ chức và gây áp lực, cũng như những buổi tập tình huống cố định lê thê, mà Arteta là người thực hiện.

Cách tiếp cận của Arteta thực ra cũng được xây dựng dựa trên nền tảng của Moyes. Vì trong 4 năm tái thiết Arsenal, chiến lược gia người Tây Ban Nha đã chi khoảng 400 triệu bảng để mua các thủ môn, hậu vệ và tiền vệ phòng ngự, trong khi chỉ chi 190 triệu bảng cho tiền vệ tấn công và tiền đạo.

Arteta luôn lắp ráp các khối cầu thủ đầu tiên trong mỗi lần tiến hóa. Bây giờ, nó đã lên đến đỉnh điểm với hệ thống 4-4-2 đang bóp nghẹt các đội. “Tôi thực sự không thích từ ‘kiểm soát’. Tôi thích ‘sự thống trị’ và không cho phép đối phương được thở, hơn là kiểm soát”, Arteta nói vào cuối tuần trước.

Arsenal đã giành được bóng trung bình 6,3 lần/trận mùa này, tỷ lệ cao thứ ba ở Premier League sau Man City (6,8) và Tottenham (6,5). Đây là sự cải thiện rõ ràng so với những năm trước, vì nó đã tăng từ 3,7 vào mùa giải 2020/21, lên 4,9 vào mùa 2021/22 và sau đó là 5,7 ở mùa trước.

Họ cũng là đội số 1 châu Âu khi xét về tổng số cú sút trúng khung thành từ các pha luân chuyển trên sân (48). Những con số cho thấy phòng thủ rõ ràng có thể là hình thức tấn công tốt nhất nếu nó được thực hiện tốt, dù mục đích không phải lúc nào cũng là giành lại bóng càng nhanh càng tốt.

Arsenal sẵn sàng lùi sâu hơn một chút để kiềm chế đối thủ, và chỉ đồng loạt lao về phía trước khi đến thời điểm thích hợp. Họ cũng là chuyên gia vô hiệu hóa lối chơi xây dựng các đợt tấn công từ dưới lên của các đối thủ, bằng cách gây áp lực lên cầu thủ cầm bóng đồng thời chặn các đường chuyền.

Arsenal dẫn đầu Premier League về cả hai chỉ số: để đối thủ kiểm soát bóng ít nhất ở 1/3 phần sân của mình, và nỗ lực ghi bàn nhiều nhất. Pháo thủ đơn giản là không để đối phương tiếp cận và chơi bóng ở phần sân của mình. 

Họ luôn khống chế để đối phương có ít lần chạm bóng nhất trong vòng cấm của mình, với thống kê tốt thứ 3 ở 5 giải đấu hàng đầu châu Âu (15,3), chỉ kém Bayern Munich (15,1) và Real Madrid (14,6). Arteta đã quen với việc tìm ra cách để “phong ấn” sức mạnh của đối phương.

Trong 3 lần gặp Liverpool trước đây, Gabriel Magalhaes đã chuyển sang đá hậu vệ trái, còn Oleksandr Zinchenko bó vào vị trí tiền vệ trung tâm. Tính toán này là nỗ lực nhằm khỏa lấp điểm yếu phòng ngự của cầu thủ người Ukraine, bằng cách sử dụng đồng đội người Brazil, vốn là một chuyên gia một chọi một.

Khi đối đầu với cách triển khai độc đáo của Brighton vào tháng 12, Arsenal đã áp dụng lối chơi kèm người cực rát. Thành công phụ thuộc vào năng lực đặc biệt của Declan Rice, người luôn biết khi nào nên áp sát đối phương. Khả năng giành bóng của Rice là một điểm cộng lớn cho Arsenal, và thể lực phi phàm của tiền vệ này cũng ảnh hưởng đến chiến thuật của Arteta ở mùa giải này.

Tân binh Kai Havertz chỉ có thể đảm nhận vai trò tiền vệ cùng với Martin Odegaard, một khi Rice đảm bảo được sự an toàn ở phía sau. Rice đôi khi cũng được giao nhiệm vụ gây sức ép trong một số trận đấu với các đội hàng đầu, nhưng đó không phải là tất cả. Chìa khóa tạo nên khả năng săn bóng mạnh mẽ của Arsenal chính là thể lực ở tuyến sau của họ.

Nếu không giành được bóng ngay từ tuyến trên, Arsenal sẽ cắt mọi phương án chuyền gần của đối thủ. Họ đã buộc các đối thủ phải thực hiện 14,2% số đường chuyền dài, nhiều hơn bất kỳ đội bóng nào khác ở Premier League, ngoại trừ Tottenham (15%). Và nhiệm vụ đó được trao cho các trung vệ Gabriel và William Saliba.

Bộ đôi này sẽ pressing và ập vào truy cản một cách quyết liệt. Và ngay cả khi hai “lính tiên phong” này không giành lại được quyền kiểm soát bóng trong các pha tranh chấp, Rice sẽ luôn sẵn sàng dự đoán tình thế và bọc lót.

Arsenal vẫn có thể mắc phải một lỗi cá nhân tai hại, nhưng họ đã biến việc gây sức ép trở thành một nghệ thuật. Nó càng làm tăng thêm cảm giác rằng, kẻ duy nhất có thể ngăn cản Arsenal tiến xa hơn vị trí á quân mùa trước là chính họ.