Hệ thống nhịp nhàng

Chất lượng phòng ngự của Barcelona một lần nữa được thể hiện ở trận El Clasico cuối tuần qua. Tại Camp Nou, Real Madrid có chỉ số bàn thắng kỳ vọng rất thấp, chỉ 0,55, kém xa con số trung bình của họ mùa này (2,34). Bàn thắng của Real Madrid đến từ pha đốt lưới nhà kém may mắn của Araujo. Còn tính cả 90 phút, hàng công mạnh nhất La Liga không có nổi một cơ hội ăn bàn rõ rệt. 

Nhưng không cần phải chờ tới trận siêu kinh điển để biết rằng Barcelona đã phòng ngự hay thế nào ở mùa giải này. Xavi hiểu rằng “tấn công là cách phòng ngự tốt nhất”. Song Barca hiện tại không mạnh đến mức có thể cầm bóng 80% cả trận đấu. Pressing mới là chìa khóa khiến đối phương nghẹt thở và không thể triển khai theo ý muốn. Trên phương diện này, Xavi yêu cầu các học trò nỗ lực hết sức với đòi hỏi khắt khe về thể lực trong việc vây ráp ngay từ khu vực vòng cấm của đối phương. Và ưu tiên hàng đầu là tăng mật độ phòng ngự cho trục dọc.

Gavi và Pedri có xu hướng dạt cánh khi tấn công nhưng Xavi yêu cầu hai tiền vệ trẻ này thu vào giữa khi mất bóng. Mục tiêu là tăng lớp phòng ngự trung tuyến, kèm sát tiền vệ đối phương. Raphinha ở phía trên cũng có một nhiệm vụ tương tự là gây áp lực lên trung vệ đối phương để ngăn phát triển bóng. Bàn thắng vào lưới Villarreal (1-0) tại vòng 21 La Liga là minh họa tiêu biểu cho triết lý phòng ngự của Barcelona. 

Thủ thành Reina của Villarreal muốn phất bóng nhưng không biết chuyền cho ai (Ảnh 1). Gavi và Pedri đã áp sát các tiền vệ. Kessie và De Jong chiếm lĩnh các khoảng trống ở trung tuyến. Lewandowski lao vào gây sức ép còn Raphinha phong tỏa hậu vệ gần nhất với Reina. Hệ quả là Reina lúng túng phất “bừa” lên trên và Barcelona cướp được bóng, phản công sắc bén dẫn đến bàn thắng của Pedri.

Tài năng của Ter Stegen cũng góp phần giúp Barcelona thủng lưới ít nhất giải đấu. Nhưng thực tế chỉ ra rằng thủ môn người Đức mới có 50 pha cứu thua tại La Liga 2022/23, ít hơn 12 thủ môn khác. Mấu chốt của hệ thống phòng ngự Barcelona nằm ở tính nhịp nhàng và ăn khớp của hệ thống trong việc pressing đối  phương. Xavi không cố gắng phong tỏa từng mét vuông như Juergen Klopp từng làm tại Liverpool.

Dàn cầu thủ dưới trướng Xavi không quá giỏi để làm việc đó. Nhưng họ biết làm tốt bằng ý thức trách nhiệm và sự ăn ý. Trong đó có vai trò không nhỏ của Lewandowski người luôn chỉ huy trên sân các đồng đội tuyến trên phải kèm ai và khi nào. Cần biết tại La Liga mùa này, chỉ có ba đội (Sevilla, Sociedad, Vallecano) thực hiện số pha tắc bóng ở 1/3 phần sân đối phương nhiều hơn Barcelona. 

Cá nhân quyết liệt

Lối đá phòng ngự của Barcelona rất tốn sức. Và không phải lúc nào các cầu thủ cũng có thể duy trì cường độ pressing cao, nhất là vào những giai đoạn lịch thi đấu dày đặc. Bẫy việt vị vì thế cũng được sử dụng thường xuyên và thu về kết quả tốt. Tại La Liga mùa này, Barcelona bẫy việt vị thành công trung bình 2,6 lần/trận, đứng thứ tư giải đấu chỉ sau Sevilla (2,9), Bilbao (2,8) và Vallecano (2,7).

Nhưng về cơ bản, chiến thắng phải đổ bằng mồ hôi. Dưới thời Xavi, ý thức chiến thuật và nỗ lực tận hiến được đặt lên cao nhất. Các cầu thủ đều phải đốt hết năng lượng trong từng pha bóng. Ở trận bán kết lượt đi Cúp Nhà Vua gặp Real Madrid, có một tình huống phạt góc mà Raphinha thực hiện hỏng, nhưng Barcelona chỉ mất nửa giây để phản ứng nhanh. Chính Raphinha tăng tốc hết cỡ đuổi theo Luka Modric đang có bóng phản công. Marco Alonso cũng áp sát nhanh chóng nhạc trưởng của Real Madrid. 

Bị kèm rát bởi hai cầu thủ Barcelona, Modric cuối cùng đã thực hiện hỏng đường chuyền hướng về Vinicius ở không gian thuận lợi bên hành lang trái (Ảnh 2). Đó là tình huống tiêu biểu mà tư duy sắc bén của Modric và tốc độ của Vinicius đã bị hóa giải bởi nỗ lực phòng ngự tuyệt vời từ các cầu thủ Barcelona. Nói như Xavi, “mỗi cầu thủ Barcelona đều hiểu rõ nhiệm vụ của họ trong từng pha bóng và thực hiện với tất cả nhiệt huyết”.

“Tình huống rút lui phòng ngự đó đã chạm vào trái tim tôi. Đội ngũ này rất tận tâm với nhiệm vụ của mình. Khi có đám cháy, tất cả đều lao vào dập tắt”, Xavi nhắc lại pha chống phản công hoàn hảo ở trận gặp Real Madrid tại bán kết lượt đi Cúp Nhà Vua. 

Barcelona đã thay đổi. Họ có thể không còn là đội bóng khiến công chúng thưởng ngoạn lối chơi hấp dẫn và quyến rũ. Họ đi tìm kết quả bằng sự vững chãi của hệ thống phòng ngự được xây dựng bởi lối chơi khoa học với sự tận hiến trên từng vị trí. Real Madrid mới là đội tấn công hay nhất La Liga mùa này, còn Barcelona chỉ là đội phòng ngự tốt nhất. Nhưng đó mới là chìa khóa giúp thầy trò Xavi bỏ xa đối thủ tới 12 điểm để chạm một tay vào chức vô địch.